1. Tanıma ve Tespit:
- Vücudun bağışıklık sistemi ilk önce bakteri, virüs veya mantar gibi yabancı maddelerin veya patojenlerin varlığını tespit eder. Makrofajlar ve dendritik hücreler adı verilen bağışıklık hücreleri, bu patojenlerin tanınmasında ve yutulmasında çok önemli bir rol oynar.
2. Bağışıklık Tepkisinin Aktivasyonu:
- Patojenler tanındığında bağışıklık sistemi aktive olur ve çeşitli bağışıklık hücreleri yanıt vermeye başlar. Süreç, bağışıklık savunmasını başlatmak için sinyal görevi gören, sitokinler olarak bilinen kimyasal habercilerin salınmasını içerir.
3. İnflamatuar Yanıt:
- Enfeksiyona yanıt olarak vücut inflamatuar bir yanıtı tetikler. Bu, kan akışının artmasını, kan damarlarının genişlemesini ve bağışıklık hücrelerinin enfeksiyon bölgesine göçünü içerir. Enflamasyon ateş, şişme, ağrı ve kızarıklık gibi semptomlara yol açabilir.
4. Nötrofiller ve Fagositoz:
- Bir tür beyaz kan hücresi olan nötrofiller, enfeksiyona ilk tepki verenler arasındadır. İstilacı patojenleri yutan ve sindiren fagosit görevi görürler.
5. B Hücrelerinin Aktivasyonu ve Antikor Üretimi:
- Başka bir beyaz kan hücresi türü olan B hücreleri, vücudun adaptif bağışıklık tepkisinde kritik bir rol oynar. Bir antijenle (bağışıklık sistemi tarafından tanınan yabancı bir madde) karşılaştıklarında B hücreleri çoğalır ve patojene özgü antikorlar üreten plazma hücrelerine farklılaşır.
6. Antikor Aracılı Yanıt:
- Antikorlar patojenin yüzeyindeki antijenlere bağlanarak bunların konakçı hücrelere girişini engeller veya toksik etkilerini nötralize eder. Bu antikorlar aynı zamanda patojenleri yok edilmek üzere işaretleyerek fagositoz sürecini de kolaylaştırır.
7. T Hücrelerinin Aktivasyonu:
- T hücreleri hücresel bağışıklık tepkilerinin düzenlenmesinde çok önemlidir. Yardımcı T hücreleri, işlenmiş antijenleri yüzeylerinde sergileyen antijen sunan hücreleri tanır ve onlarla etkileşime girer. Bu etkileşim, yardımcı T hücrelerini, sitotoksik T hücreleri de dahil olmak üzere diğer bağışıklık hücrelerini aktive eden sitokinleri serbest bırakmaya teşvik eder.
8. Sitotoksik T Hücre Yanıtı:
- Sitotoksik T hücreleri (öldürücü T hücreleri olarak da bilinir) enfekte olmuş konakçı hücreleri hedef alır ve yok eder veya istilacı patojenleri doğrudan öldürür.
9. Bellek Hücresi Oluşumu:
- Bir enfeksiyon sırasında bazı T hücreleri ve B hücreleri, enfeksiyon temizlendikten sonra uzun süre vücutta kalan hafıza hücrelerine farklılaşır. Bellek hücreleri immünolojik bellek sağlayarak aynı patojenle gelecekte tekrar karşılaşılması durumunda daha hızlı ve daha sağlam yanıt verilmesini sağlar.
10. Çözünürlük ve Bağışıklık Düzenlemesi:
- Enfeksiyon kontrol altına alınınca bağışıklık tepkisi yavaş yavaş azalır. Bağışıklık sistemindeki düzenleyici mekanizmalar, bağışıklık tepkisinin aşırı tepki vermemesini ve konağın kendi dokularına zarar vermemesini sağlamaya yardımcı olur. Enflamatuar yanıt çözülür ve hasarlı doku onarılıp iyileşmeye başlar.
Bu genel taslak, vücudun bulaşıcı bir hastalığa karşı tepkisine genel bir bakış sağlar. Bununla birlikte, spesifik bağışıklık tepkisinin bulaşıcı ajanın türüne, konağın bağışıklık durumuna ve hastalığın genel seyrini etkileyen diğer faktörlere bağlı olarak büyük ölçüde değişebileceğini unutmamak önemlidir.