1. Anatomi:
Mide, benzersiz bir şekle sahip kaslı, içi boş bir organdır. Birkaç anatomik bölgeden oluşur:
a) Fundus:Midenin yuvarlak üst kısmıdır ve diyaframın hemen altında yer alır.
b) Gövde:Sindirimin çoğunun gerçekleştiği midenin ana merkezi bölgesi.
c) Antrum:Midenin ince bağırsağa giden alt bölgesi.
d) Pilor:Mide çıkışında yer alan, besinlerin ince bağırsağa geçişini düzenleyen kaslı bir kapak.
2. Mide Duvarının Katmanları:
Mide duvarı, işlevlerine katkıda bulunan birçok katmandan oluşur. Bu katmanlar şunları içerir:
a) Mukoza:Midenin en iç zarıdır ve içinde sindirim enzimleri ve hidroklorik asit salgılamaktan sorumlu milyonlarca küçük bez bulunur.
b) Submukoza:Mukozayı destekleyen, kan damarlarının, sinirlerin ve lenfatik damarların geçmesine izin veren bağ dokusu tabakası.
c) Muscularis Externa:Üç kat düz kastan oluşan bu tabaka, peristalsis adı verilen, yiyeceklerin çalkalanıp karıştırılmasından sorumludur.
d) Serosa:Midenin çevre organlarla sürtünmeyi azaltmaya yardımcı olan ince bir zardan oluşan en dış tabakası.
3. İşlev:
Midenin temel işlevleri şunları içerir:
a) Yiyeceklerin Depolanması:Mide, yutulan yiyecekler için geçici bir depolama alanı görevi görür ve büyük öğünleri barındıracak şekilde genişleyebilir.
b) Karıştırma ve Öğütme:Midenin kas duvarları kasılıp gevşeyerek yiyeceği çalkalar ve sindirim sıvılarıyla karıştırır. Bu mekanik hareket, yiyeceği daha küçük parçalara ayırır.
c) Sindirim Sularının Salgılanması:Mide mukozasında bulunan bezler, hidroklorik asit, pepsin gibi enzimler ve mukustan oluşan mide sıvılarını salgılar. Hidroklorik asit gıdada bulunan mikropları öldürürken, pepsin proteinlerin sindirimini başlatır. Mukus mide astarını asidik ortamdan korur.
d) Emilim:Emilimin çoğu ince bağırsakta meydana gelse de mide, su, alkol ve bazı ilaçlar gibi bazı besin maddelerini doğrudan kan dolaşımına emebilir.
e) Besin Geçişinin Düzenlenmesi:Mide, besinin ince bağırsağa salınma hızını kontrol eder. Pilorik valf, sindirilmemiş gıdanın çok hızlı geçmesini önlemek için açılıp kapanır.
4. Sindirimdeki Önemi:
Mide sindirim sürecini başlatmada çok önemli bir rol oynar. Midede meydana gelen mekanik parçalanma ve kimyasal sindirim, gıdayı ince bağırsakta enzimler ve emilim yoluyla daha ileri işlemlere hazırlar.
5. Mide Hareketliliği:
Mide kaslarının ritmik kasılması ve gevşemesi olan peristalsis, yiyeceği ince bağırsağa doğru iter. Bu süreç hormonlar tarafından düzenlenir.
6. İnervasyon ve Kan Temini:
Mide, işlevlerini kontrol eden ve sindirim sıvılarının salgılanmasını düzenleyen hem sempatik hem de parasempatik sinir sistemleri tarafından zengin bir şekilde innerve edilir. Midenin kan desteği çölyak gövdesi tarafından sağlanır ve böylece midenin faaliyetlerini desteklemek için yeterli oksijen ve besin kaynağı sağlanır.
Özetle mide, besinlerin ilk parçalanmasından, sindirim sıvılarının salgılanmasından ve besin geçişinin düzenlenmesinden sorumlu, sindirim sistemindeki önemli bir organdır. Ayrıntılı yapısını ve işlevlerini anlamak, sindirim ve besin emilimiyle ilgili mekanizmaları anlamak için çok önemlidir.