1. DNA Mutasyonları:
DNA mutasyonları, DNA dizisinde kontrolsüz hücre büyümesine ve bölünmesine yol açabilecek değişikliklerdir. Bu mutasyonlara, güneşten gelen ultraviyole (UV) radyasyon, bazı kimyasallar veya tıbbi görüntülemeden kaynaklanan radyasyon gibi kanserojenlere (kansere neden olan ajanlar) maruz kalma gibi çeşitli faktörler neden olabilir.
2. Tümör Baskılayıcı Genlerin Etkisizleştirilmesi:
Tümör baskılayıcı genler hücre büyümesini kontrol etmekten ve kontrolsüz bölünmeyi önlemekten sorumludur. Bu genlerdeki mutasyonlar veya silinmeler, işlevlerini devre dışı bırakarak kanser hücrelerinin büyümesine ve yayılmasına neden olabilir.
3. Onkogenlerin Aktivasyonu:
Onkogenler hücre büyümesini ve bölünmesini destekleyen genlerdir. Bu genler mutasyona uğradığında veya aşırı aktif hale getirildiğinde normal hücrelerin kansere dönüşmesine neden olabilir.
4. Telomer Kısalması:
Telomerler kromozomların uçlarındaki koruyucu başlıklardır. Hücreler bölündükçe telomerler doğal olarak kısalır. Çok kısaldıklarında hücreler artık düzgün bir şekilde bölünemez ve normal hücrelerin ölümüne yol açar. Ancak kanser hücrelerinde, telomerleri uzatan bir enzim olan telomeraz sıklıkla aktive edilerek kanser hücrelerinin bölünmeye devam etmesine ve hücre ölümünün önlenmesine olanak tanır.
5. Genetik Yatkınlık:
Bazı insanlar genetik olarak belirli kanser türlerini geliştirmeye yatkın olabilir. Kalıtsal genetik mutasyonlar normal hücre büyümesini bozabilir ve kanser riskini artırabilir.
6. İnflamasyon ve Kronik Durumlar:
Kronik inflamasyon, DNA hasarına ve kanser gelişimine katkıda bulunan mutasyonlara yol açabilir. İnflamatuar bağırsak hastalığı, hepatit ve bazı enfeksiyonlar gibi belirli kronik durumlar, belirli kanser riskini artırabilir.
7. Çevresel Faktörler:
Hava kirliliği, sigara dumanı ve asbest gibi belirli çevresel faktörlere maruz kalmak kanser gelişimine katkıda bulunabilir. Bu faktörler DNA'ya zarar verebilecek veya hücresel süreçleri değiştirebilecek kanserojenler içerir.
8. Yaşam Tarzı Faktörleri:
Tütün kullanımı, aşırı alkol tüketimi, sağlıksız beslenme, fiziksel hareketsizlik ve obezite gibi bazı yaşam tarzı seçimleri kanser riskini artırabilir.
Kanser gelişiminin birçok genetik ve çevresel faktörden etkilenen karmaşık bir süreç olduğunu unutmamak önemlidir. Kanserin nedenlerini anlamak, önleme ve erken teşhis için stratejiler geliştirmeye yardımcı olur, bu da sonuçların ve hayatta kalma oranlarının iyileşmesine yol açar.