Biyolojikler, proteinler veya hücreler gibi canlı organizmalardan yapılan bir ilaç türüdür. Kanser, romatoid artrit ve Crohn hastalığı gibi çeşitli hastalıkların tedavisinde kullanılırlar.
Biyolojik ilaçlar çok etkili olabilse de enjeksiyon bölgesi reaksiyonları, döküntü ve ateş gibi yan etkilere de neden olabilirler. Bazı durumlarda vücut biyolojik bir maddeyi de reddedebilir. Buna bağışıklık tepkisi denir.
Bağışıklık tepkisi nasıl çalışır?
Bağışıklık sistemi vücudun enfeksiyonlara karşı doğal savunmasıdır. Bakteri ve virüs gibi yabancı maddeleri tespit edip yok etmek için birlikte çalışan hücre, doku ve organlardan oluşan bir ağdan oluşur.
Vücut biyolojik bir maddeye maruz kaldığında bağışıklık sistemi onu yabancı bir madde olarak tanır. Daha sonra biyolojik olana bağlanan ve onu yok edilmek üzere işaretleyen proteinler olan antikorlar üretir. Bağışıklık sistemi aynı zamanda antikorlarla işaretlenmiş hücreleri öldürebilen özel beyaz kan hücreleri olan T hücrelerini de aktive eder.
Bazı durumlarda biyolojik bir maddeye karşı bağışıklık tepkisi çok güçlü olabilir ve vücut ilacı hızla reddedebilir. Buna anafilaktik reaksiyon denir. Anafilaksi, acil tıbbi müdahale gerektiren hayatı tehdit eden bir durumdur.
Biyolojik reddin belirtileri nelerdir?
Biyolojik reddin belirtileri reaksiyonun ciddiyetine bağlı olarak değişebilir. En sık görülen semptomlardan bazıları şunlardır:
* Ağrı, kızarıklık ve şişme gibi enjeksiyon yeri reaksiyonları
* Döküntü
* Ateş
* Üşüme
* Mide bulantısı
* Kusma
* İshal
* Nefes darlığı
* Baş dönmesi
* Bilinç bulanıklığı, konfüzyon
Biyolojik ret belirtileri yaşarsam ne yapmalıyım?
Biyolojik reddin herhangi bir belirtisini yaşarsanız hemen doktorunuza başvurmanız önemlidir. Doktorunuz semptomlarınızı değerlendirecek ve ilaca karşı bağışıklık tepkisi yaşayıp yaşamadığınızı belirleyecektir. Anafilaktik reaksiyon yaşıyorsanız epinefrin (adrenalin) ve diğer ilaçlarla tedavi edilmeniz gerekecektir.
Biyolojik reddi nasıl önleyebilirim?
Biyolojik reddi önlemenin kesin bir yolu yoktur ancak riski azaltmak için yapabileceğiniz bazı şeyler vardır:
* Alerjiniz varsa doktorunuza bildirin
* Kullandığınız diğer ilaçları doktorunuza bildirin
* Biyolojik reddin belirtilerine dikkat edin ve bunlardan herhangi birini yaşarsanız hemen doktorunuza başvurun.
Biyolojik maddeler, çeşitli hastalıkların tedavisinde çok etkili olabilecek güçlü bir ilaç sınıfıdır. Ancak bağışıklık tepkisi riski de dahil olmak üzere potansiyel risklerin farkında olmak önemlidir.