1. Glikoz Taşıma :
- İnsülin, glikozun kan dolaşımından başta kas, yağ ve karaciğer hücreleri olmak üzere çeşitli dokulara taşınmasını kolaylaştırır.
- İnsülin, glikoz alımını artırarak kan şekeri seviyelerinin düşmesine yardımcı olur.
- İnsüline duyarlı hücrelerde, insüline yanıt olarak hücre zarına katılan ve glukoz alımını artıran GLUT4 gibi özel glukoz taşıyıcıları bulunur.
2. Glikojen Sentezi (Glikojenez) :
- Kas ve karaciğer hücrelerinde insülin, glikozun glikojen olarak sentezini ve depolanmasını teşvik eder.
- Yemekten sonra kan şekeri seviyeleri yükseldiğinde, insülin hücrelere glikojenez olarak bilinen bir süreç yoluyla fazla glikozu glikojene dönüştürmeleri için sinyal gönderir.
3. Lipogenez ve Yağ Depolama :
- İnsülin, yağ dokusunda (yağ hücreleri) trigliseritlerin sentezini ve depolanmasını uyarır.
- İnsülin seviyeleri yüksek olduğunda, yağ asitleri yağ hücreleri tarafından alınır ve enerji depolamak için trigliseritlere dönüştürülür.
4. Protein Sentezi :
- İnsülin protein sentezini artırır ve protein parçalanmasını engeller.
- Yeterli insülin seviyeleri kas büyümesi ve onarımı için gereklidir.
5. Glukoneogenez ve Glikojenolizin Baskılanması :
- İnsülin, karaciğerde glikoz üretimini (glukoneogenez) ve depolanan glikojenin parçalanmasını (glikojenoliz) baskılar.
- Bu, insülin seviyeleri normal veya yükseldiğinde aşırı glikoz üretimini önlemeye yardımcı olur.
6. Ketogenezin Düzenlenmesi :
- Karaciğerde insülin, keton cisimlerinin üretimini, yani ketogenezi engeller.
- Keton cisimleri, glikoz kıt olduğunda üretilen alternatif yakıtlardır, ancak insülinin varlığı, yeterli glikoz mevcudiyetine işaret ederek ketogenezi azaltır.
Genel olarak endojen insülin, farklı dokularda glukoz alımını, depolanmasını ve kullanımını düzenleyerek glukoz homeostazisinin korunmasında anahtar bir hormon olarak görev yapar. Başlıca işlevi hücrelerin enerji üretimi ve depolaması için yeterli glikoza sahip olmasını sağlamak ve kan dolaşımında aşırı glikoz birikimini önlemektir.