- Acil Durumlar:Onam alınması için sürenin bulunmadığı, hayatı tehdit eden durumlarda, hastanın açık rızası aranmaksızın acil tıbbi tedavi yapılabilir. Bu, hastanın yaşamını korumak ve daha fazla zarar görmesini önlemek için yapılır.
- Rıza Yetersizliği:Hastanın bilinci kapalıysa veya başka bir şekilde hareket edemiyorsa ve kendi başına karar veremiyorsa, tedavisine rızası olmadan başlanabilir. Bu gibi durumlarda eş, ebeveyn veya yasal vasi gibi yasal olarak yetkili bir temsilcinin rızası alınabilir.
- Yasal Yetkili Temsilci:Bazı yargı bölgelerinde, yetişkin bir hastanın yetersiz olduğu düşünülürse veya tıbbi bakımıyla ilgili karar verme konusunda zihinsel kapasiteye sahip değilse, yasal olarak yetkili bir temsilcinin, onun adına tedaviye onay vermesine yasal olarak izin verilebilir.
- Bilgilendirilmiş Onamdan Feragat:Belirli araştırma veya deneysel tedavi durumlarında hastalar, katılım için yazılı onam vererek bilgilendirilmiş onam hakkından gönüllü olarak feragat edebilir. Ancak bu yalnızca ilgili risklerin ve faydaların kapsamlı bir şekilde açıklanmasından sonra yapılmalıdır.
- Mahkeme Kararı:Nadir durumlarda, hastanın iyiliği veya kamu sağlığı açısından gerekli görüldüğü durumlarda mahkeme kararı, bilgilendirilmiş onam ihtiyacını geçersiz kılabilir.
Bilgilendirilmiş onamın açıkça alınmadığı durumlarda bile tıp uzmanının hâlâ hastanın çıkarına en uygun şekilde hareket etme ve hastaya gerekli bakım ve tedaviyi sağlama görevine sahip olduğunu unutmamak önemlidir.