1. Tıbbi Geçmiş ve Fizik Muayene:
- Doktorlar inatçı öksürük, ateş, gece terlemesi ve kilo kaybı gibi semptomları araştırır.
- Fizik muayene akciğer anormallikleri veya şişmiş lenf düğümleri gibi belirtileri ortaya çıkarabilir.
2. Balgam Yayma Mikroskobu:
- Bu, TB için yaygın olarak kullanılan bir başlangıç tanı testidir.
- Hastalar balgamı (akciğerlerden gelen balgam) bir kaba öksürerek çıkarırlar.
- Balgam örneği bir cam lam üzerine sürülür, boyanır ve TB bakterisi olan aside dirençli basillerin (AFB) varlığı açısından mikroskop altında incelenir.
3. Balgam Kültürü:
- Balgam yaymasında AFB saptanırsa veya güçlü tüberküloz şüphesi varsa balgam kültürü yapılır.
- Balgam numunesi bir laboratuvarda TB bakterisi yetiştirmek üzere kültürlenir, böylece spesifik bakteri suşunun ve onun antibiyotik duyarlılık profilinin tanımlanması sağlanır.
4. Göğüs Röntgeni:
- Göğüs röntgeni, akciğerlerdeki nodüllerin, sızıntıların veya boşlukların varlığı gibi, TB enfeksiyonunu düşündürebilecek anormallikleri ortaya çıkarabilir.
5. Tüberkülin Cilt Testi (Mantoux Testi):
- Bu test, cilde az miktarda tüberkülin (verem bakterisinden türetilen bir protein) enjekte edilmesini içerir.
- 48-72 saat sonra enjeksiyon bölgesi, pozitif reaksiyona işaret eden kabarık, sertleşmiş bir alan (sertleşme) açısından incelenir. Pozitif bir tüberkülin deri testi, tüberküloz bakterisine daha önce maruz kalındığını gösterir ancak bu mutlaka aktif enfeksiyon anlamına gelmez.
6. İnterferon-Gama Salınım Testi (IGRA):
- Tüberkülin deri testine benzer şekilde, IGRA kan testleri (örn. QuantiFERON-TB Gold, T-SPOT.TB) TB antijenlerine karşı bağışıklık tepkisini ölçer.
- Pozitif bir IGRA sonucu tüberküloz enfeksiyonunu düşündürür ancak bunun aktif mi yoksa latent tüberküloz mu olduğunu belirlemek için daha fazla test yapılması gerekebilir.
7. Moleküler Testler (PCR):
- Polimeraz zincir reaksiyonu (PCR) testleri, balgam veya diğer numunelerde TB bakterisinin genetik materyalini (DNA) tespit edebilir.
- PCR testleri TB'yi hızlı bir şekilde tanımlayabilir ve ilaca duyarlılığı etkileyen belirli genetik mutasyonlar hakkında bilgi sağlayabilir.
8. Biyopsi:
- Bazı durumlarda, TB tanısı koymak için etkilenen dokudan (örn. lenf nodu, akciğer dokusu) biyopsi yapılması gerekli olabilir.
- Bir doku örneği alınır ve mikroskop altında TB bakterileri veya granülomların (TB enfeksiyonuna yanıt olarak oluşan bağışıklık hücrelerinin toplanması) varlığı açısından incelenir.
Tüberküloz teşhisini doğrulamak için tipik olarak testler ve klinik bulguların bir kombinasyonu kullanılır ve bazı durumlarda daha ileri teşhis prosedürleri gerekli olabilir.