İletişim İletimi: Bu tür bulaşma, enfekte bir kişi veya kontamine bir yüzey başka bir kişiyle doğrudan temas ettiğinde meydana gelir. Ayrıca şu şekilde sınıflandırılabilir:
1. Doğrudan İletişim: Dokunma, öpme veya vücut sıvılarını paylaşma gibi fiziksel temas yoluyla bulaşma. Örnekler arasında cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar (CYBE), grip gibi solunum yolu enfeksiyonları ve bazı cilt enfeksiyonları yer alır.
2. Dolaylı İletişim: Kirlenmiş nesneler, yüzeyler veya malzemelerle temas yoluyla bulaşma. Örneğin kapı kollarına, kulplara, klavyelere veya bulaşıcı ajanların bulaştığı diğer yüzeylere dokunmak bakteri veya virüslerin yayılmasına yol açabilir.
Havadan Bulaşma: Bazı mikroorganizmalar, öksürme, hapşırma, konuşma ve hatta nefes alma sırasında oluşan küçük solunum damlacıkları veya havadaki parçacıklar halinde havaya yayılabilir. Duyarlı bir kişi tarafından solunduğunda bu damlacıklar enfeksiyonlara neden olabilir. Tüberküloz (TB), kızamık ve su çiçeği gibi hastalıkların hava yoluyla bulaşması yaygındır.
Fomite İletimi: Enfeksiyöz ajanlarla kontamine olmuş ve enfeksiyon bulaştırabilen cansız nesnelere veya yüzeylere fomitler denir. Örnekler arasında oyuncaklar, mutfak eşyaları, giysiler, yatak takımları, tıbbi aletler ve hatta banknotlar yer alır. Birisi kontamine olmuş fomitlere dokunduğunda veya bunları tuttuğunda ve ardından yüzüne veya mukozalarına dokunduğunda enfeksiyonlar yayılabilir.
Vektör Kaynaklı İletim: Bazı enfeksiyonlar, enfeksiyonun bir konakçıdan diğerine iletilmesi için böcekler veya hayvanlar gibi vektörlere dayanır. Vektör kaynaklı hastalıklara örnek olarak sıtma, dang humması, sarı humma ve sivrisineklerin, kenelerin veya diğer vektörlerin kanla beslenme sırasında patojenleri ilettiği Lyme hastalığı dahildir.
Su Bazlı İletim: Kirlenmiş su tüketimi veya bu su ile temas, enfeksiyonların yayılmasına neden olabilir. Patojenik mikroorganizmalar nehirler, göller veya yeraltı suları gibi su kaynaklarına kanalizasyon, tarımsal atıklar veya hayvan atıkları yoluyla girebilir. Su kaynaklı enfeksiyonlar arasında kolera, tifo ateşi ve gastroenterit bulunur.
Gıda Kaynaklı Bulaşma: Enfeksiyonlar kontamine yiyecek veya içeceklerin tüketilmesiyle yayılabilir. Bu, gıdanın uygun olmayan şekilde işlenmesi, saklanması ve hazırlanması nedeniyle meydana gelebilir; bu da bakterilerin, virüslerin veya parazitlerin çoğalmasına ve gıda ürünlerini kirletmesine neden olur. Yaygın gıda kaynaklı enfeksiyonlar arasında salmonelloz, E. coli ve norovirüs bulunur.
Kan Yoluyla Bulaşma: Enfekte kan veya vücut sıvılarıyla temas yoluyla bulaşan enfeksiyonlar arasında HIV, hepatit B (HBV) ve hepatit C (HCV) bulunur. Bu, kan nakli, iğnelerin veya keskin nesnelerin paylaşılması veya açık yaralar veya mukozalarla temas yoluyla meydana gelebilir.
Zoonotik Bulaşma: Zoonoz, hayvanlardan insanlara bulaşabilen enfeksiyonlardır. Zoonotik bulaşma, enfekte hayvanlarla veya onların vücut sıvılarıyla temas, ısırıklar, çizikler veya kontamine hayvan ürünlerinin tüketimi yoluyla gerçekleşebilir. Örnekler arasında kuduz, tularemi ve leptospirosis bulunur.
Çevresel Faktörler: Kötü hijyen, yetersiz sanitasyon, aşırı kalabalık ve sağlık hizmetlerine sınırlı erişim gibi çevresel koşullar, patojenlerin hayatta kalmasını ve bulaşmasını kolaylaştırarak enfeksiyonların yayılmasına katkıda bulunabilir.